Libros para despois do verán

Benqueridos, despois das merecidas vacacións e xa de volta inmersos na rutina, este Bibliotecario Irreverente regresa con tres recomendacións literarias. O normal sería ofrecer estes consellos antes das vacacións, como fan os grandes suplementos culturais. Mais, neste blog continuamos co espíritu da rebeldía e nadando contracorrente. Polo tanto, pensamos que primeiro son as vacacións e logo as recomendacións.

As tres novelas que tiven o pracer de ler e que vos recomendo absolutamente teñen un transfondo común: son ficción, si, mais se sosteñen sobre diferentes episodios históricos, todos do século XX e todos en Europa.

La hija del Este, escrita por Clara Usón, narra o proceso de Ana Mladic, filla do xerenal serbio-bosnio coñecido como O carniceiro de Srebrenica, na descuberta dos horrores da guerra na antiga Iugoslavia e mesmo a participación do seu pai nas barbaridades que asolaron Croacia e Bosnia. Se queredes entender as razóns que levaron á guerra nos Balcáns, non deixedes de ler este enganchante libro. Moi recomendábel todo o relacionado coa mitoloxía serbia e a manipulación que dela souberon facer Karadic, Milosevic e demais para prender o lume do odio étnico e relixioso que, ao fin, rematou nunha espantosa tolemia ateigada de sangue e morte.

Kirmen Uribe toma como punto de saída en Lo que mueve el mundo a evacuación dos nenos da guerra na Euskadi de 1937 para amosar nunha viaxe marabillosa na que o amor e a dignidade humana nunca poden ser derrotados.

Como remate, o irlandés John Boyne, o mesmo d'O neno do pixama a raias, introdúcenos na Rusia zarista dos últimos Romanov e nos días finais de Nicolás II en La casa del propósito especial, pretextos para narrar unha historia de amor fermosa escrita cunha linguaxe e un ritmo realmente enganchantes. Por certo, o prota é... un bibliotecario!!!

 

A (inexistente) pelota de goma

Consolación Baudín de la Lastra é unha muller menuda de 54 anos, xurista de profesión que, sen dúbida, nunca esquecerá o día 11 de xullo de 2012. Aquel día, na capital do Estado, acudiu a saudar a Marcha Mineira e amosar a súa solidariedade cos mineiros en loita polo seu posto de traballo. Chelo recibiu o impacto dunha pelota de goma disparada por un axente antidisturbios a unha distancia non superior a coarenta metros. Estivo ingresada no Hospital da Princesa durante 60 días tras pasar mes e medio na Unidade de Coidados Intensivos en estado "moi grave". O parte médico fala de neumotórax, fractura de vértebras, asistencia mecánica e necesidade de practicarlle unha traqueotomía.
Pois ben: case un ano despois o Ministerio do Interior sostén que aquel día non houbo feridos graves nin ten constancia de lesionados por disparos realizados con peotas de goma. Por outro lado, o Xulgado de Instrución nº 29 de Madrid entende que non pode identificar ao funcionario que lesionou á denunciante polo que arquiva a causa.
Cando falla a xustiza, que nos queda?
Cando a brutalidade queda impune, a quen recurrir?
Por que esta violencia desmedida e desproporcionada con quen se manifesta pacificamente?

O libro negro

Acudiu suorento ao salón onde se atopaba a súa valiosa biblioteca. Os andeis sobordaban libros sen orde que, almacenados uns contra outros, apenas podían respirar. Mesturados en diferentes posturas, uns repousaban tombados mentres outros permanecían ergueitos. Os máis altos sobresaían sobre os diminutos, formando un horizonte multicolor cos seus lombos. Eran varios miles os volumes alí concentrados que un día causaron pracer, risa, pranto, curiosidade… Mais, o exemplar buscado non aparecía, oculto naquela morea de millóns de páxinas, de infinidade de autores, de títulos coñecidos, de linguas diversas.

O corazón estaba a piques de fuxir do seu peito mentres a súa respiración soaba coma se fose o seu último bufido, pois a fatiga na pescuda asomaba decididamente. Onde estaba aquel maldito libro? En que lugar se agochaba, agora cando máis o necesitaba? Canto tempo pasaría até dar co seu paradoiro? Por que nunca decidiu pór orde no medio daquel caos?

Como un lóstrego, a súa luz alagou todo o salón: alí estaba, mirándoo, agardando polo seu propietario. Aquel libro de tapas negras cuxo título esvaecera polo paso do tempo, sería a solución, o punto final ao pesadelo que lle roldaba desde facía meses.

Ao abrilo, as páxinas recortadas en forma de revólver aloxaban unha fermosa, relucente e prateada Smith & Wesson cargada con seis balas. Recolleu a arma coa súa man dereita e disparouse na boca. Na súa outra man, apertada, permaneceu engurrada a notificación que anunciaba o seu desafiuzamento.

"Si no eres del PP, ¡jódete, jódete!"

Non teño o pracer de coñecer a Diego Martínez Santos, o rapaz de Foz nomeado pola prestixiosa Sociedade Europea de Física (EPS, nas súas siglas en inglés) mellor físico novo de Europa e, ao mesmo tempo, rexeitado polo grupo de xenios que lle denegou unha beca para o programa Ramón y Cajal. Mala sorte para os expertos que fora a coincidir no mesmo día o recoñecemento europeo (que se outorga cada dous anos) coa denegación para traballar en España. Porque Diego, ademais de doutor en física e posuir un brillante currículo académico e científico, traballa nunha das mellores institucións europeas da súa área, o Instituto de Física de Partículas de Holanda, coñecido como Nikhef, o que non impediu que o grupo de sabios cualificara ao focense de "non dar a talla", "non dar o nivel". Pobre Diego.

Deberiamos coñecer os nomes daqueles que integraron o comité de fenómenos que lle denegaron o regreso a Diego. Deberiamos preguntarlles en que se basearon para chegar a tal determinación. Deberiamos saber as razóns polas que o esforzo de Diego non acada recompensa. E, tamén, deberiamos enterarnos por que se menosprecia tanto talento e se dilapida tanta inversión na formación. Máis que nada para que se lle caera a cara de vergoña aos integrantes da comisión evaluadora.

Mais, este humilde Bibliotecario Irreverente opina que o problema debe ser prantexado noutra óptica e dende outras perspectivas. É certo que o programa Ramón y Cajal naceu no 2001 co obxectivo de fortalecer e potenciar o traballo investigador en I+D+i así como para facilitar o regreso dos investigadores dispersos polo mundo e poñer en marcha novos proxectos e liñas de investigación. Pero so no papel: en realidade, seguimos representando un país tercermundista onde triunfa a pillería, a picaresca, onde non importan os méritos sementados co esforzo, o estudo e a adicación, no que a carencia de escrúpulos e a mentira son os signos diferenciadores para conquistar o éxito, onde a incultura pasea alegremente co aplauso xeralizado.

O problema de Diego é que non pertence ao grupo de ex-torerillos conductores borrachos, non é unha tonadillera espabilá consorte de Cachuli, non acude aos platós de televisión a contar a berros as súas miserias, non defrauda ao fisco e se presenta nos xulgados mexándose de risa, non é deputado nin alcalde nin presidente dunha deputación, non lle da patadas a un balón, non milita en NNGG do PP, non participa nos debates de Gran Hermano 14, non acude aos sesudos debates de 13TV ou Intereconomía, non pertence ao consello de dirección de Bankia, non publicou ningún traballo académico en FAES, non trafica co nacemento-bautizo-primeira comuñon-noviete-voda-separación do seu fillo/a, non entroncou coa familia real nin por nacemento nin por matrimonio nin por cacería...

Caro Diego, non volvas, non regreses nin de vacacións. Este país non ten arranxo por ningures.

Pobre Diego. Ou como cantou o cacique bo, trombón ao vento, naquela deliciosa melodía: "Si no eres del PP... ".

Comparacións odiosas

O ministro do Interior, Jorge Fernández, compara o aborto coa ETA.

A delegada do Goberno en Madrid, Pilar Cifuentes, considera a determinados segmentos do 15-M como proetarras.

A secretaria xeral do PP, Dolores de Cospedal, cualifica de filoetarras aos participantes nos escraches que protestan (pacificamente) contra os recortes públicos.

O deputado Vicente Martínez Pujalte afirma que Ada Colau e aqueles que loitan contra os desafiuzamentos son simpatizantes da ETA.

Este Bibliotecario Irreverente sempre pensou que ETA se semella tanto a unha organización revolucionaria como NovaGaliciaBanco, por exemplo, se parece a unha ONG, é dicir, nothing de nothing.

Tamén opina este pobre Bibliotecario Irreverente que a dereita cavernícola e reaccionaria deste país sempre viviu moi ben coa actividade do grupo armado: cando gobernaban porque desviaban a atención dos problemas reais do país; cando estaban na oposición porque todo valía con tal de minar a credibilidade do goberno de turno.

ETA, ao seu pesar, supoño, sempre serviu de válvula de escape á dereita intransixente, actuou tamén como coartada (de todos os gobernos) para endurecer leis e cercenar liberdades e, por último, serviu de arma arroxadiza contra o contrario político. E malia a súa irreversibilidade, continúa a ser tema recurrente nas declaracións políticas dos dirixentes e altos cadros do PP. Todo vale, nada importa con tal de entresacar proveito electoral. Mais a cuestión vai moito máis aló.

Porque esas semellanzas interesadas permiten criminalizar a todo aquel que non pense ou se manifeste tal e como o poder constituído considere oportuno. Ou estás conmigo ou eres un proetarra: esta é a consigna. Coidado, non tratamos un tema menor e a historia ensina que culpabilizar ao contrario é o camiño máis curto cara a ditadura.

As Voltas de Lapido, Ortoño: lugar de ignominia na memoria

O lugar chamado As Voltas de Lapido, na parroquia amiense de Ortoño, foi o elixido para a ignominia. Naquel doloroso e quente verán de 1936, seis homes inocentes acudiron ao seu destino fatal. Probabelmente, levaban as mans atadas, con seguridade ían rodeados de homes armados e, sen dúbida, o tremor, as bágoas e o pánico afloraron nas súas facianas. Sabían da sorte que lles agardaba naquel lugar que, puidese ser, nin siquera coñecían pois os seis naceran e e residían no concello de Boimorto. Mais, naquel momento –a mediados de agosto de 1936– o sangue vertido con abundancia era síntoma inequívoco do terror implantado en Galiza tan só facía un mes. Os seis mártires das Voltas de Lapido foron trasladados (dende Compostela?, dalgún cuartel da Garda Civil da contorna? dunha escola agora reconvertida en cárcere?...) e camiñaron xuntos cara a morte, sabedores que aqueles que se levantaron en armas contra a legalidade republicana eran agora posuidores das súas vidas e facendas.

Non era algo alleo á poboación inerme e abandonada que, republicana ou non, resultou inimiga para os novos detentadores do poder aínda en loita. Pois, certo é que todos foron considerados culpábeis: os gobernadores civís, os alcaldes, os concelleiros, os mestres, os traballadores... mesmo os indiferentes foron sospeitosos. Así aconteceu en todas e cada unha das parroquias, das vilas e das cidades galegas: a represión –estruturada, metódica, infinita– non se detivo nos consellos de guerra (verdadeiros simulacros, auténticas pantomimas) e a violencia paralegal en forma de “paseos” cabalgou como un animal tolo e desbocado  por toda a xeografía galega. Lapido non representa, nin moito menos, o único lugar de oprobio naquela guerra iniciada contra a República e a liberdade. Velaí, por exemplo, outra Volta, a dos Nove, en Val Miñor. Ou O Portiño, en A Coruña.

Porén, é necesario lembrar, non olvidar. Sabemos os nomes das vítimas mais, despois de tantos anos, faltan os verdugos e descoñecemos quen foron os asasinos.

Foi un historiador rigoroso, Xosé Manuel Suárez Martínez, o primeiro en mencionar os nomes dos inocentes de Lapido. Así, no ano 2005 utilizou para o seu estudo o Libro Rexistro do Cemiterio de Ortoño –onde os seis foron soterrados– en concreto os folios 7 ao 13 do ano 1936. Alí aparecen as crúas e asépticas descricións dos executados, algún sen identificar até moitos anos máis tarde. A información do Libro Rexistro manexado polo investigador de Cedeira xunto coa base de datos Nomes e Voces nos permite, agora, ampliar a información e ofrecer unha sinxela homenaxe de reparación e desagravio.       

O 20 de agosto de 1936, na Curva dos Batáns, en Lapido, os seis veciños de Boimorto acharon unha morte inxusta, escura e, como en todos os casos, nunca aclarada grazas ao pacto de amnesia impulsado pola Transición española. Nun principio, todos foron inscritos como “descoñecidos” e, xunto a unha minuciosa descrición forense, unicamente sinalados como “cadáver nº1”, “cadáver nº2”... O último dos asasinados será identificado en 1946.

Daquela media ducia de condenados sen mediar xuízo, o máis novo chamábase José Barreiro Pérez e no momento da súa execución contaba con 35 anos de idade. Veciño de Toá-Cardeiro, Boimorto, e labrego de profesión, este home de complexión forte que calzaba zocos e vestía camisa branca con chaqueta negra quedou rexistrado como o “cadáver nº6”. Aquel “descoñecido” faleceu, segundo escribiu o forense, por causa dunha “fractura de la caja craneal irradiada en su base”. Foi recoñecido correctamente o 2 de xuño de 1939.

O “cadáver nº2” correspondía a un ferreiro de 39 anos e veciño de Daxandra, tamén en Boimorto. Ramón Enjamio Pombo medía algo máis dun metro e sesenta centímetros, levaba bigote e a descrición do xuíz municipal fala dunha indumentaria consistente en dúas camisas azuis, un chaleco de pana escuro e un pantalón a raias de cor clara. Calzaba zapatóns con piso de goma. Morreu a causa dunha “hemorragia cerebral e interna en el hemitórax derecho”. A súa verdadeira identidade saíu á luz o 21 de maio de 1937.

Manuel Espiñeira López era veciño dos anteriores, en concreto da parroquia de Bertomil-Brates e obtivo a dubidosa honra de ser nomeado “cadáver nº1”. O xuíz municipal descríbeo de seguinte xeito: “aspecto de trabajador del campo, manos callosas, de estatura 1,65 m., pelo y barba castaños...”. En efecto, este labrego de ollos azuis e pel morena que vestía unha chaqueta e un pantalón negros morreu debido á destrución da súa masa cerebral. A finais de xaneiro de 1939 resultou plenamente identificado.

Isidro Filloy López era alcumado Isidro do Canteiro, mais non herdou o traballo do seu pai xa que, en realidade, traballaba como albanel na súa parroquia de Paravico-Andabao. De baixa estatura, calzado con zocos e cunha faixa de la negra ao redor da súa cintura, Isidro foi rexistrado como o “cadáver nº3” e a súa familia tivo que agardar até o 3 de agosto de 1939 para coñecer a súa verdadeira identidade. Fora asasinado cando os seus compañeiros e faleceu por mor dunha hemorraxia interna abdominal. Tiña 47 anos de idade.

Descoñecemos os anos que tiña Juan Martínez Bao, labrego con veciñanza no Boido, cuxa morte foi producida por unha fractura na base do cranio con hemorraxia cerebral, mais si podemos confirmar que o seu corpo foi identificado plenamente pasados dous meses do seu falecemento.

Ao contrario que no caso anterior, os familiares de José Tojo García tiveron que agardar até o último día de xaneiro de 1946 para poder recoñecer o que quedaba do seu corpo con plena seguridade, coa certeza de que aqueles restos pertencían ao seu ser querido. Este labrego de 42 anos e veciño de Arceo faleceu como consecuencia da “desintegración de vísceras torácicas y abdominales de origen traumático”, segundo o ditame do forense.

Até aquí os nomes, mais non rematou o pesadelo: dous días máis tarde da masacre, un novo corpo apareceu cosido a balazos nas Voltas de Lapido. Era o do veciño de Torea, no concello de Muros, Pedro Priegue Priegue, un ancián de 68 anos que traballaba como  labrego. A súa morte foi inscrita no Libro de Defuncións  o día 23 de agosto de 1936. Agora si, a causa da morte produciuse por “desintegración de la masa cerebral por disparo de arma de fuego”. O seu recoñecemento oficial chegará case un ano máis tarde.  

Cando menos, outros corenta veciños de Ames, naturais ou non, sufriron as diferentes tipoloxías da represión dos sublevados de xullo de 1936. Todos, absolutamente todos eran inocentes. Deles ocuparémonos noutro traballo. Agora, basta sinalar que nas Voltas de Lapido unha placa recorda os nomes daqueles veciños de Boimorto. A iniciativa, materializada no 2006 coincidindo coa proclamación do Ano da Memoria, foi impulsada polo grupo nacionalista que formaba parte do goberno bipartito de Ames entre os anos 2003 e 2007, en concreto polas concellerías de Cultura e Patrimonio.

Para que os seus nomes non se esquezan. Para poder visualizalos entre a néboa da amnesia colectiva.

(Este artigo foi publicado no xornal dixital Praza de Ames)     

   

Prestige, hoxe e onte (botando unha ollada á hemeroteca)

Na anterior entrada falabamos das sesións do xuízo derivado polo afundimento do Prestige que se están a celebrar en A Coruña e de como as intervencións dos expertos en salvamento marítimo, dos coñecedores en prevención e tratamento de catástrofes mariñas así como de capitáns de mariña mercante e outros peritos chamados a declarar, están deixando en moi mal lugar a aqueles responsábeis políticos que gobernaban no momento da traxedia do petroleiro.

Convén, de seguido, facer memoria, lembrar as súas declaracións e coñecer onde están agora toda aquela banda de ineptos que permitiron coa súa desidia e incompetencia que as costas galegas (e non só elas) quedaran ennegrecidas polo chapapote do barco afundido.

Non hai que desbotar o sentido do humor. Xa moito se padeceu naquelas xornadas de loito e desesperación. Con todo, este Bibliotecario Irreverente informa que as frases dos dirixentes do PP (estatal e nacional) agora vertidas poden ferir a sensibilidade do lector. Frases e comentarios que, podo asegurar, foron extraídas da hemeroteca. Non hai, xa que logo, ficción nin artes imaxinativas. Todo o que leeredes está absolutamente documentado, malia que semelle incríbel. Calquera pode comprobalo acudindo aos xornais da época. Porén, nada debe sorprender pois moitos daqueles irresponsábeis seguen a manter cargos dirixentes, algúns moi elevados e de suma importancia: velaí a Mr. (léase "Míster", non "Mariano") Rajoy.

As declaracións que aquí aparecen foron respectadas no seu orixinal: son máis simpáticas así e, ademais, a súa tradución podería ser interpretada como unha tentativa para influir no lector. Ningunha das figuras que a continuación se presentan foron obxecto de investigación xudicial e nin tan siquera abandonaron avergoñados os seus postos na Administración do Estado. De feito, moitos foron recompensados, continuaron exercendo o seu labor ao fronte do Goberno e incluso gozaron do respaldo das urnas en sucesivas convocatorias electorais. Isto leva a concluír que a manida frase escoitada en moitas manifestacións, aínda hoxe, e que todos coñecen ("A culpa de quen é? Dos que votan ao PP") está máis que xustificada.

Ben, entremos de cheo na diversión. Imos rir cos fenómenos que aparecen de seguido. A orde da secuencia é cronolóxica e entre aspas veredes a frase xenial e literal pronunciada por cada quen no seu glorioso día. Coidado coas indixestións!

14 de novembro de 2002, un día despois do SOS lanzado polo Prestige.

O Delegado do Goberno en Galiza, Arsenio Fernández de Mesa, afirma: "Probablemente, el fuel no toque la costa gallega". Dende logo, dotes adivinatorias non tiña o delegado e deputado nas Cortes de Madrid que, hoxe, polo óptimo labor despregado ocupa a máxima responsabilidade do Corpo Nacional de Policía. (Deus nos asista!). O mesmo Fernández de Mesa rematará a faena o 21 de novembro dicindo: "Hay una cifra clara, y es que la cantidad que se ha vertido no se sabe". Demóstenes con gomina.

16 de novembro.

O ministro que traga iogures caducados, Miguel Arias Cañete, era o responsábel do Ministerio de Pesca. Aquel día subliñou: "Afortunadamente, la rápida intervención de las autoridades españolas alejando el barco de las costas, hace que no tengamos una catástrofe ecológica (...) ni prevemos grandes problemas en las aguas españolas ni en los recursos pesqueros". Olé. Se o alonxamento do barco da costa evitou a catástrofe ecolóxica, que foi o que a produxo? Como premio a tan encomiábel traballo, na actualidade Arias ocupa o mesmo posto na Administración do Estado: ministro de Agricultura, Pesca e Alimentación. Coidado, pois, cos vosos xantares...

19 de novembro.

Mariano Rajoy colle o touro polos cornos. Non citaremos a xa sabida frase dos hilillos de plastilina en ascensión vertical, mais si diremos que aquel día Rajoy sentenciou: "Las cosas han salido razonablemente bien". Mariano, Mariano, sempre coas súas frases sinsentido, o home que fala e fala e nunca di nada, sempre alleo á realidade que o rodea, sempre agardando non se sabe moi ben que cousa... Hoxe goberna no Estado español mais só fala a través do plasma dunha televisión e non admite preguntas. Así é o seu sentido da democracia. Mariano non calaba daquela e así, o 23 de novembro, subliñou: "No puede hablarse de una marea negra sino de una situación compleja". A mesma consigna dada aos redactores e xornalistas da TVG, lembrades?

24 de novembro.

Loyola de Palacio, irmá de Ana, era entón comisaria de Transportes da Unión Europea. Na súa tentativa de informar ás autoridades europeas sobre os acontecementos que se viñan sucedendo nas costas galegas, non dubidou cando dixo: "La labor del Ejecutivo de Aznar ha evitado lo peor". Pois menos mal, porque de non ser certo as palabras de Loyola o chapapote chega ata O Cebreiro...

25 de novembro.

O conselleiro de Pesca da Xunta, Henrique López Veiga, tranquilizou á poboación aquel día cando, seguro de si mesmo, informou do seguinte xeito: "Se non alonxamos o buque mar adentro a mancha xa estaría na costa". Moi en liña coa cita anterior, é de subliñar a capacidade previsora desta xentiña así como resaltar o optimismo inherente as súas declaracións. O único problema foi o da miopía...

28 de novembro.

E ali estaba el, agardando para non meter o zoco. O seu temperamento reflexivo e a súa prudencia innata aconsellaban non botar as campás ao voo. José María Aznar, ávido de gloria (como demostrou nas Azores) e presidente do Goberno agardou quince días dende o inicio da desfeita para apaciguar os ánimos dunha xente que comezaba a quentarse día si e día tamén. Aquel 28 de novembro, o home que fala inglés e catalán dirixiuse á plebe nun perfecto castelán e bramou: "Creo que hay alarmismos muy poco justificados". En efecto, a alarma xa saltara, pero nos responsábeis do momento os xordos e cegos eran maioría. Nin quixeron ver nin escoitar. Nada pasará, pensaron, mais ocorreu; e foi doloroso.

1 de decembro.

Podería faltar nesta escolma o exministro de Franco, o león de Vilalba, o xenio do dominó, o choromicas de puño de ferro, o lenguaraz Fraga Iribarne? Por suposto que non. O presidente da Xunta botou man, outra vez na súa dilatada carreira, da súa piadosa mentalidade: "Esto es lo que hay y con la ayuda de Dios todo se solucionará". Non importaban as opinións dos expertos, dos científicos, dos investigadores. Botar man dos profesionais era, que dúbida cabe, unha perda de tempo se contabamaos coa interlocución divina que, como é ben sabido, resulta infalíbel. Fraga, como Xesucristo, como o seu antigo xefe o xeneral Franco, estaba unxido pola providencia.

3 de decembro.

Tras a loita titánica e heroica dos mariñeiros de Arousa que impediu a entrada do veleno na Ría, o ministro de Medio Ambiente, Jaume Matas, advertiu: "Yo no veo crispación social por el Prestige". Jaume, o amigo de Urdangarín, foi logo votado polo seu bo facer durante a crise e ascendido a presidente do Gobern balear. Hoxe, como din na taberna, pintan bastos.

12 de decembro.

Sen dúbida, a sentencia máis cachonda, máis incríbel e máis asombrosa: "En la catástrofe del Prestige sólo hay un culpable: el barco". Así se expresaba a actual alcaldesa de Madrid, a intelixente e preparada Ana Botella. Mais, debo rectificar: a frase é cachonda, si, pero para nada é incríbel ou asombrosa. Velaí o acontecido no Madrid Arena e as tortuosas roldas de prensa que tivo que soportar a pobriña Ana. Que mal o pasou! Como se trabucaba! Que vergoña allea!

14 de decembro.

Lembrades a aquela fenómena chamada Pilar del Castillo? Daquela ocupaba a carteira de Educación e aquel día declarou: "En lo esencial, las cosas no se han hecho mal". Estamos de acordo: en lo esencial non, fíxose todo, todo mal, rematadamente mal, ennegrecidamente mal... Pero a un señor de Navalcarnero que só atendera os noticieiros de Telemadrid ou a un de Soria que escoitara a TVE, para que incomodalo? A merda non chegaba ata aló: estaba en Muxía, en Laxe, en Ribeira..., manchaba O Rostro, Soestro...

15 de decembro.

Malpensados. "La capacidad de respuesta ha sido óptima" dicía aquel día Francisco Álvarez Cascos, entón ministro de Fomento. E boa proba diso foi que alcanzou a presidencia do goberno de Asturias (o Principado lle chaman). Sempre sagaz, aquel home esbelto semella hoxe un oso cavernario do Pleistoceno antigo. En realidade, Paco nunca abandonara aquela crúa etapa da historia da humanidade.

15 de xaneiro de 2003.

O alcalde de A Coruña din que era socialista. Mais non dubidou en aliarse coa improvisación e a ineptitude dos dirixentes populares. Francisco Vázquez, o prócer xenuino do equilibrio, advertiu a propios e estraños: "Nunca Máis está dirigida por radicales e independentistas". Dixoo en castelán, por favor... O Bibliotecario Irreverente non lembra se foi amonestado polos seus compañeiros de partido. Era o que tiña o futuro embaixador no Vaticano, era moi seu, moi de andar por libre, ao seu rollo. 

17 de febreiro.

Pechemos xa o turno de intervencións e repitamos co indomábel, co auténtico, co irrepetíbel Fraga Iribarne. Ante o fartazgo da cidadanía, o presidente da Xunta tomou partido e declarou: "Todos apoyamos a Nunca Máis, lo que no aprobamos es a algunos pájaros que hay en Nunca Máis". Ese era o talante democrático do exministro franquista ante a protesta lexítima e de esperanza que representou un colectivo tan dispar, digno e heteroxéneo como Nunca Máis. 

Hai mil exemplos mil para comentar, mais abonda. Mellor é rematar cun resumo. E quen mellor que Suso de Toro. El comentou:

"Un ano soportando mentiras extenúa. 
Pequenas mentiras, grandes, monstruosas.
Mentiras municipais, autonómicas, estatais.
Mentiras sobre o Prestige, a marea negra...
Sobre os voluntarios, sobre Nunca Máis.
Sobre a costa caeron toneladas
e toneladas de mentiras.
Proferidas, emitidas: titulares, retrasmisións.
Tanto engano nun ano que
costa crer que non estamos tolos.
Que o que sabemos sabémolo.
Que a propaganda non é verdade.

TANTO ENGANO NUN ANO...
Este pobre e irreverente bibliotecario que vos fala acudiu a limpar praias, Hoxe está arrepentido pois, en realidade, quen tiña que limpalas eran os votantes do PP e aqueles mariñeiros (houbo moitos) que dicían: "Nunca Máis?..., outro máis!", que carallo, que seguimos cobrando das confrandías que reciben cartos pola cara da Xunta para acalar ao persoal. O comentario non gostará, mais é a realidade. E houbo moitos partidos políticos que ante o desvarío dos veciños e a súa desvergoña votando aos criminais, optaron por calar. Imos polos votos, malia que sexa unha desfeita. E resultou que en Ribeira e en Muxía, os culpábeis, o PP, acadaron maiorías absolutas no seus concellos poucos meses despois. Non existiron autocríticas. Aí estamos, camaradas... O mar de Galiza chora polos seus fillos sen conciencia...